Koneng Deui Koneng deui

KEUR anteng nyabutan bulu irung, torojol Si Masri bari  nyarita hariweusweus.
“Gancangan, poé dolar, euy!”
Kuring neuteup Si Masri, beungeutna katara caharaan.
“Tah, ténjo beubeungangan déwék!” Si Masri ngodok sakuna nu metet, eusina kabéh dikaluarkeun. Lain waé duit kencring, rébuan ogé loba.
Kuring cengkat. “Bener éta téh, euy?”
“Na ilaing teu percaya ka déwék, sakitu beubeunangan geus ditémbongkeun téh!”
“Anéh nya euy, pan ayeuna téh Kemis?” cék kuring.
“Enya, pan beureum.”
“Oh, heueuh!”
Kuring sarangah-séréngéh. Dunya asa caang deui, rénghap gé asa logor deui. Mun enya kitu tada teuing bagjana. Geus saminggu ieu usaha téh tiis jeung tiis wé. Malahan dua poé katukang mah sajaba ti teu beubeunangan téh, pareng di sué deuih, kasérémpét angkot. Awak ngajongkéng tuluy nambru dina got. Suku tepi ka baréd, puguh deui awak mah karasa remuk. Jajauheun ka méré duit keur uubar, supir téh kalah ka nyarékan laklak-dasar. Atuh minggu ieu mah jajahuheun ka bisa setor ka pamajikan, dalah keur dahar sorangan gé ampir-ampiran. Dahar nu biasana sapoé dua kali téh ayeuna kudu dikurangan deui, jadi sakali. Jatah udud gé kapaksa kudu dikurud, kadang-kadang kudu ngoloan ka Mang Kodir, tukang béca.
Kari-kari  ayeuna meunang béja ti Si Masri yén poé ieu poé dolar. Poé dolar téh istilah tukang jajaluk nu tempat operasina di parapatan kana poé nu ramé. Di parapatan téh aya poé ramé jeung poé tiiseun. Poé ramé biasana mah poé Juma’ah, meureun loba jalma nu inget yén Juma’ah téh poé nu panghadéna. Saptu gé rada leuheung, meureun jalma keur rada barungaheun pédah gawé ngan satengah poé, bari isukna peré. Atawa bisa jadi Saptu mah jalma téh palalesir ka luar kota, di jalan kudu sodakoh heula ambéh salamet tepi ka tujuan. Poé Minggu jalan simpé, beubeunangan gé tara bisa diandelkeun. Ngan sakapeung mah sok aya sénggolan. Sénggolan téh pangasih ti darmawan nu kawilang gedé, biasana ti sapuluh rébu ka luhur, disebutna duit galabag.. Nu rajeun méré duit galabag téh urang pasisian nu keur pelesir ka kota.
Reup Bray, Koneng deui Koneng deui
Ari ti poé Senén tepi ka Kemis mah tong diakukeun wé. Beuteung gé kapaksa kudu ngilu nyenén-Kemis. Saban nu jajaluk geus pada nyaho kana éta jadwal. Tukang jajaluk nu geus profésional mah geus bisa ngimpleng naha poé ieu bakal beubeunangan atawa moal. Di parapatan aya hiji kabiasaan nu sok dipaké patokan, lamun tepi ka tabuh 09.00 can meunang duit, tong miharep poé éta bakal beubeunangan gedé. Tapi mun tepi ka jam 09.00, na pésak geus leuwih ti sabungkuseun nasi rames, alamat poé hadé. Cenah éta unggal poé di parapatan tara suwung ku nu jajaluk, nya ku sabab taya deui cabak, sepi-sepi gé dikeureuyeuh.
“Kumpulkeun nu séjén, euy!” kuring maréntah Si Masri.
“Aya naon kitu, Him?” walon Si Masri bari semu nu héran.
“Meugeus tong tatanya, sok kumpulkeun heula, ké dibéjaan!”
Jung Si Masri nangtung, kituna téh bari ngarérét ka kuring, léos muru parapatan. Ti kajauhan katénjo Si Masri maréntah­keun wadia balad muru base camp.
“Aya naon ieu, téh? Keur ramé yeuh, lebar ditinggalkeun mah,” Si Oon pangheulana nyarita. Sakuna témbong metet. Teu lila jol opatan deui, nu duaan mah awéwé.
“Kieu euy, meungpeung keur poé dolar, kumaha mun urang ngatur stratégi…”
“Stratégi kumaha ari ilaing, Him?” Si Masri motong caritaan kuring.
“Heueuh, silaing mah aya-aya waé, Him. Burukeun euy lebar keur hadé!” Si Bana mairan.
“Nu matak déngékeun heula, montong waka motong caritaan déwék! Keun eureun sakeudeung mah da moal matak sangsara.”
Nu ngariung saregep ngadéngékeun kuring.
“Ngarah kabéh kabagéan gedé, kumaha mun babagi waktu. Saurang sajam séwang, tong abring-abringan bisi nu ngaliwat geuleuheun. Ku cara kitu kabéh kabagéan jatah waktu nu adil. Sual beubeunangan mah urang kumaha milik wé, nu penting saurang sajam. Kumaha ceuk ilaing?”
Nu ngariung tingrarérét.
“Kumaha ceuk ilaing, On?” Si Masri kalah nanya ka Si Oon.
“Alus lah, ngarah teu capé teuing. Ku cara kitu kuring loba waktu jang héés.”
“Nu séjén, panuju teu kana pamanggih déwék?”
“Enya, atuh hadé mending kitu wé,” ceuk nu ngariung.
“Tapi kumaha ngatur saha nu ti heula jeung saha nu pandeuri?”
“Dikocok wé.”
“Enya, panuju. Ilaing lain boga pulpén On,” cék Si Masri. “Keretasna mah tah ku urut bungkus rokok.”
Teu lila, gutrut-gutrut Si Masri nulis genep ngaran dina keretas sagaledé kartu gapléh, tuluy digulung-gulung. “Asa keur arisan nya, euy?” ceuk Si Masri.
“Cing haling ku déwék ngocokna mah, pan déwék nu boga idéna gé!” ceuk kuring.
“Kop tah, tapi montong licik!”
“Na ilaing téh mani cangcaya ka déwék?”
Genep lintingan keretas  téh diasupkeun kana dudukuy, tuluy  dikocok-kocok.
“Tandéan euy, saha tah nu kahiji?”
Si Oon nandéan gulungan keretas kahiji, tuluy dibuka semu dipirit. “Déwék pisan,” pokna bari teu nolih deui ka nu lian, jung wé nangtung. Satuluyna nu kaluar téh ngaran Bi Amih, Jarot, Bana, Néndah, jeung kuring.
“Bedul téh, pangpandeurina, euy! Goréng milik aing mah,” ceuk kuring bari  kukulutus. Nu séjén tingcalakatak. Tapi teu bisa majar kumaha, da éta nu geus jadi kasapukan. Jadi mun kitu kuring kudu ngadagoan lima jam pikeun bisa meunang duit téh. Mangkaning beuteung geus kudu dieusian deui. Alah cilaka!
Sajam ti harita Si Oon ngurumuy, diganti ku Bi Amih. Paro­man Si Oon katara béar marahmay, cicirén beubeunangana muce­kil. Enya wé sugih, malah aya duit galabag sagala rupa. Ku­ring bungangang, enya gé can kabagéan jadwal. Ceuk kuring gé, mun tepi ka jam 9.00 beubeunangan leuwih ti sabungkuseun nasi rame, tepi ka soré tara misleuk.
Sajam ti harita giliran Bi Omih diganti ku Si Masri. Bi Omih gé témbong marahmay. Gék diuk, duit beubeunganana diawurkeun kana lahunanana, tuluy diitung. Bi Omih témbong sura-seuri.
Jam hiji, manjing giliran kuring, sip kagenep. “Dienyakeun siah,” ceuk gerentes haté. “Mayor aing poé ieu mah. Geus saminggu beuteung ukur dieusian sangu jeung bala-bala, paling untung jeung angeun lodéh atawa kurupuk. Laksana sigana perbaikan gizi téh. Mayor aing mah, pingping hayam tah. Irung gé kudu dipuput ku roko ménak.”
Jung nangtung, calana jeung baju dibebener, kop kana baju rangkep.  Beuteung geus karasa lapar. “Tenang da moal lila deui ge dieusian dahareun nu raos.”
Gura-giru muru parapatan, léngkah mani asa hampang, panas poé gé teu karasa. Mun nu séjén meunang duit galabag, lain aku-aku angga, kuring gé bakal meunang. Nyi Néndah mah tepi ka meunang tilu lambar, can nu rébuan, geus teu kaitung duit kencring mah. Leungeun katuhu ieu mani geus  kekedutan.
Reup Bray, Koneng deui Koneng deui
Mobil tingsarebrut sieun kapegat ku lampu beureum. Kuring ngabedega gigireun tihang lampu setopan. Mangpirang-pirang lila ngajanteng, anéh, mobil téh bet taya nu eureun. Tuluy kuring tanggah nénjo lampu, haté asa ngaleketey, awak asa ngoléang. Lampu beureum nu diarep-arep teu jol baé. Reup bray. Konéng deui, konéng deui.***

Beungeut Kapas

WELÉH jadi pikiran manéhna, boa pamajikanana téh jodo nu salah dirangkepkeun ka manéhna. Ari awéwé nu kuduna jadi jodo manéhna, jeung kuduna bagja ngarangkep jeung dirina, ayeuna sarua keur sangsara dikakaya ku salakina.
“Teu kudu panjang dipikiran. Bongan manéh mah siga resep ngajomblo. Kurang kumaha pantesna Si Iis. Pék sing runtut raut. Ku Ema didu’akeun. Sing adoh balai parek rejeki,” ceuk indungna basa ngajujurung kawin.
“Tapi pan kudu bogoh, Ma!” témbalna.
“Bogoh? Tai pedut!” ceuk indungna, tiis alahbatan és.
Bogoh, cinta, boa enya tai pedut. Buktina geuning si kuya, adina, anu saméméhna bobogohan jangkep méh opat taun, ari geus pruk kawin mah kalah hayoh gor-gar paséa. Can jangkep tilu bulan kawin, kalah tuluy ngalabring ka KUA deui.
Iis, pamajikanana, ngageubra ti isuk-isuk kénéh. Ku manéhna teu diganggu ieuh, da apal sok kumaha nyégagna. Sapopoéna gé kitu apan. Sok saré ti soré kénéh. Kabiasaanana nu maranti. Paribasa capé tas digawé ti isuk jedur nepi ka soré jedér. Tanaga kabéh kakuras di pagawéan. Salaki ukur mamanis, ukur jadi rurumbé.
“Cing atuh, da salaki téh boga kahayang. Hayang pamajikan satia, satuhu, bakti ka salaki…,” ceuk manéhna hiji mangsa, bakat ku keuheul nempo pamajikan unggal-unggal nyapirakeun.
“Ari Aang sorangan geus jadi salaki? Kumaha bisana lamun keur dahar sapopoé baé Iis kudu milu banting tulang? Kudu satia, satuhu? Kos jelema jejeg baé!” témbal pamajikanana.
Bep!
Nu tuluy ngalangkang dina pikiranana, kantorna nu mecat manéhna. Kalangkang batur sanasibna nu sok ruang-riung di pangkalan ojég bari murukusunu nyumpahan pagawéan nu hésé disiar.
Tapi tara-tara ti sasari, pamajikanana poé ieu mah kalah ngageubra ti isuk-isuk kénéh. Keur peré kitu? Cuti boa. Ah, meureun enya keur boga waktu nyalsé ti pagawéan. Diteuteup ku manéhna mani imeut nu nangkuban dina ranjang téh. Ukur didaster ipis. Beungeutna ayem pisan dina tibra, teu karuruban ku buukna nu ngahaja dibuntut-kudakeun. Birahi jaluna ujug-ujug nguniang.
Awak sampulur. Najan umurna ampir jejeg tilu puluh taun, tapi lebah dieu mah pamajikanana kaitung bisa ngajaga awak. Turug-turug teu kabiruyungan boga anak. Teu kungsi nyusuan atawa ripuh ngurus budak. Teuing saha nu gabug, da boh manéhna boh Iis papada embung dipariksakeun tiheula. Kaharti mun awak seseg kénéh téh, boh nu pangtukangna boh nu panghareupna.
Beungeut, nya teu nyungsang-nyungsang teuing sakitu mah, jajar pasar baé. Bener ceuk indungna, pamajikanana téh mun ditelek-telek mah aya sarina ogé. Jaba bisa dangdan, bisa nuturkeun gaya. Manéhna mésem, bari ti tatadi teu incah tina lawang panto kamar, siga style director keur ngimeutan modélna. Bet aya kereteg dina haté leutikna, kuduna mah sukuran boga pamajikan ….
“Keur naon?” ujug-ujug nanya kitu pamajikanana téh, panonna mélétét. Bet teu kaciri waktu beuntana. “Hayang numpakan mah ka dieu wé, teu kudu nungguan dititah,” pokna deui saguluyurna.
Manéhna rampang-reumpeung. “Peré? Sisinarieun teu gawé!” pokna.
Tapi pamajikanana kalah malik nanya, “Tadi peuting ka mana?”
“Di Ema, maturan. Karunya, Apa keur ka Indramayu,” témbalna.
“Paingan. Iis mah ngalembur di kantor, nepi ka subuh!”
“Nya aya pagawéan naon?” manéhna ngadeukeutan ranjang.
“Teu digawé. Ukur maturan si bos bagadang.”
Manéhna ngarandeg. Rey ulatna robah. Gilek balik kanan. Gejlig kaluar ti imah. Sigana téh keur manéhna mah mending adu hareupan jeung bagong.
Ti harita, tilu minggu manéhna teu balik ka imah. Mun teu di imah indungna, ngulayab teu puguh laku, bari kakapeungan ngagawéan pagawéan nu kapanggih sakasampeurna, nu bisa ngaganjel-ganjel kabutuhan hirupna sapopoé. Aya nu nitah nyupiran. Sakali mangsa aya nu nitah mangoméankeun pager imah nu ruag kadupak. Kungsi malah aya nu nitah mantuan nyieun buku kas, keur laporan réhab sakola ka kantor dinas. Miminengna mah hual-hiul di warung Unah nu jadi pangkalan ojég.
Indungna sok nanya, cara hiji mangsa waktu manéhna keur gigitaran di tepas imah, “Kunaon ari manéh? Kumaha Si Iis?”
“Ah, tai pedut,” témbalna. Gembréng kana gitar.
Nepi ka antukna hiji poé manéhna tepung jeung awéwé nu sakarat, nu beungeutna siga kapas, kawas tas disedot getih, di jajalaneun nu rada hara-haraeun. Rék ka imah Haji Kodir manéhna téh tadina mah, katalatahan ku Néng Imas, anakna si haji. Nitah mangjualkeun VCD player cenah, da boga gantina nu anyar, DVD player lengkep jeung home theater-na. Mun payu, pék baé cenah satengah-satengah. Soal harga kumaha manéhna. Bakat ku hayang ngésér nu heubeul kawasna.
Ti kajauhan ogé, éta awéwé téh leumpangna kaciri jajarigjeugan, siga nu tas mabok baé. Tapi sidik siga keur gering.
“Kunaon enéng téh?” pokna nanya, hariwang bari ngadeukeutan. Manéhna luak-lieuk, sugan aya nu séjén nu bisa kakolomkeun jadi batur éta awéwé indit-inditan.
Tapi éta si beungeut kapas téh teu ngajawab. Tina biwirna nu matak pikaresepeun lalaki, ukur embut, rada muringis. Ditanya mindo, éta awéwé téh angger teu miduli. Ngan katara beuki ripuh baé. Nepi ka antukna ngarumpuyuk di sisi jalan.
Geus nempo kitu mah manéhna gé teu loba pertimbangan. Si beungeut kapas laju diboro rék ditulungan. Untung awakna kaitung jangjing, teu matak hésé ngabopong. Tuluy diperenahkeun di tempat nu rada iuh. Manéhna sakali deui luak-lieuk, sugan baé éta awéwé aya nu maturan. Tapi tétéla euweuh tanda-tandana.
Sanggeus sawatara lila ngalempréh, si beungeut kapas nyarita laun jeung pegat-pegat, “Jajapkeun ka… jalan sakadang kuya no… nomer 32,” reup peureum deui, bangun siga kasiksa. Pias beungeutna, kapas kulitna.
Manéhna ngaragap dompét, kusiwel, tuluy dibuka. Duit nu nyelap di dinya ukur mahi saongkoseun béca. Ras inget rék ka imah Haji Kodir téa. Rék ti mana ngagantianana lamun duit nu aya dipaké heula keur nganteurkeun ka jalan sakadang kuya? Tapi éta si kulit pias siga kapas, piraku manéhna rék téga teu mikawelas. Antukna, barang nempo aya béca ngalalar, gancang baé dieureunkeun.
Plét tempat kos imah nomer 32 téh. Barang jol ka dinya gé, pangeusi plét tinggéréwék. Bubuhan kabéh bikang. Si beungeut kapas digolérkeun dina matras nu teu dirajangan-ranjangan acan, di kamarna. Asa teu merenah jadi kamar awéwé, da sakitu paburisatna. Siga kapal pecah. Piring jeung gelas nu can kaburu dikumbahan patulayah gigireun tivi jeung kulkas, pabaliut jeung séndok nu laledok. Papakéan seuseuheun nambah-nambah rujit kaayaan di kamar.
Ras ka imahna sorangan, nu sakapeung sok paburisat kawas kitu da pamajikanana sok tara kaburu bébérés. Boh mun rék indit ka pagawéan boh mun balik ka imah. Manéhna nu sok katempuhan. Dalah dikumaha.
Manéhna karék wani bébérés sanggeus awéwé-awéwé pangeusi plét tingkoléséd kalaluar, siga surti sorangan. Malah teu ieuh nungguan katerangan ti manéhna, kumaha nepi ka éta awéwé nu sepa beungeutna dibawa ka dinya. Nya disangka sahana aing? Gerentesna. Tapi teu ieuh loba léléwa, da puguh manéhna gé bingung, malah kabingungna téh geus aya ti saprak manéhna manggihan éta awéwé di jalan téa apan.
Siga ragab pisan bébérésna téh, da puguh loba barang pakéeun bikang nu ku manéhna kudu dijiwiran hiji-hiji. Diperenah-perenahkeun ngarah kamar teu siga jarian teuing. Manéhna ogé nyempetkeun sasapu jeung ngepél. Cangkang peremén, bungkus obat, jeung lambaran-lambaran buuk nu rontog, nu patulayah dina kramik, dicomotan bari sabar. Sabot baranggawé kitu téh, nu sepa mah tibra baé dina matras.
Siga nu linglung rék nyingkah ti kamar téh. Rét kana érlojina. Manéhna garo-garo teu ateul. Brek deui sisi ranjang. Ngawani-wani manéh ngaragap tarang nu sepa. Nyecep kawas batu kaibunan. Ari ragamang téh, leungeun si beungeut kapas ngarayap kana pigeulangna, tuluy tipepereket nyekel réma nu ngaragap tarangna. Panona mélétét deui semu seunggah rék beunta. “Nuhun…,” pokna halon pisan. Reup deui. Leungeunna gé ngulapés deui.
Beuki bingung baé manéhna téh. Tapi lila-lila mah pok ngaharéwos, ditompokeun kana ceuli éta awéwé, “Abdi mios heula!” Tapi teu ditémbalan. Nu sepa angger peureum, teu usik teu malik. Teuing saré teuing kapiuhan. Jung manéhna nangtung. Léos kaluar. Ngan nyempetkeun heula keketrok ka kamar gigireun. Lol awéwé geulis, nepi ka manéhna rada ngalenyap. Nu ieu mah sakeureut jeung beungeut Nining Méida.
Pokna, “Punten dikantun heula. Pangréncangankeun wé. Hariwang, bisi kuma onam.”
“Har, moal diréncangan ku nyalira kitu?” témbal nu geulis.
Méméh ngajawab manéhna neureuy ciduh heula. Luas-lieus. Pok deui asa-asa, “Nu mawi aya peryogi.”
“Nya wios atuh, da sadayana ogé réréncanganana di dieu mah.”
Manéhna geuwat indit. Kapaksa kudu badarat da eusi dompét teu nyesa kencring-kencringna acan, kabéh dipaké mayar tukang béca nu ngajajapkeun nepi ka imah nomer 32. Mangkaning ka jalan Satjadibrata téh kaitung jauh. Jaba beuteung mimiti nagih dieusi. Panonpoé morérét. Lebu jalan tingsulabreng, ngalengkepan kasangsaraanana.
Sapanjang leumpang mapay-mapay trotoar, pikiranana cus-cos ka ditu ka dieu. Ka awéwé nu beungeutna sepa, ka kamarna, ka rupana nu teu bisa disebut goréng patut. Manis malah. Mun teu keur sepa, wani ngadukeun jeung Jullette Binoche. Hanjakal awakna langsip pisan. Siga béak digorogotan ku panyakit. Ras deuih ka imahna, ka pamajikanana.
Ngan ari kacipta beungeut pamajikanana, ari rey téh sebel. Lebokkeun jurig siah! Sok kitu ngupahanana lamun manéhna inget ka pamajikanana. Boa kawas manéhna nu teu asa kaleungitan pamajikan, pamajikanana gé boa asa teu kaleungitan salaki. Boa keur oléng jeung dununganana. Geus aya sataunna kikituanana téh, bari manéhna teu boga kawani pikeun ngontrog. Boa geus teu di imah ayeuna mah. Boa geus dibawa pindah ka imah pamajikan simpenan. Sugan aya nelepon ka imah indungna – nyarékan-nyarékan atuh ka salaki nu bangkawarah – éh, da lebeng.
Indungna nu hiji mangsa mariksakeun téh, ngahaja dianjangan. Tapi imahna ngonci cenah. Éta téh ngahagalkeun nganjangna pasosoré, da diajam nu rék dilongok geus mulang ti pagawéan. Ditungguan nepi ka isa, berekah cenah euweuh nu balik.
Antukna mah dina ingetanana selang-seling, antara beungeut awéwé sepa jeung beungeut pamajikanana. Sakapeung si beungeut kapas robah jadi widadari rancunit nu maké mahkota kembang dina sirahna, ari pamajikanana robah jadi kuntilanak nu pangpikagilaeunana.
BEREKAH, hirupna ti poé ka poé siga euweuh robahna.
Ku indungna seubeuh dicarékan béak lening. Majar téh kumaha bisa ngurus pamajikan mun ngurus diri sorangan gé teu becus. Ceuk haténa, mani euweuh kabosen hayoh baé nyarékan. Mani euweuh pariasi. Lamun téa ku indungna nepi ka diusir gé, sigana ku manéhna rék iklas diturut.
Unggal jelema nu apal hirupna, euweuh hiji gé nu daék ngabéla, yén ieu kaayaan téh lain saratus persen kasalahan manéhna. Asa hayang muragkeun bom atum sakalian. Sugan aya kahirupan anyar nu méré kasempetan manéhna bisa ngamimitian hirup nu walagri, sanajan kudu miang tina kasangsaraan siga urang Hirosima jeung Nagasaki.
Waktu hiji mangsa ngalongok imahna, geus aya deui baé pikakeuheuleun téh. Di panto geus ngagantung tulisan nu teu bisa kasebut leutik. Sigana ti gang liliwatan gé bisa kabaca ku nu ngaliwat. Tétéla tulisan pamajikanana nu teu leuwih alus batan tapak cékér kuya. Unina, “Talak tilu sakalian!” Emh, kawas euweuh jalan deui keur ngawiwirang salaki.
Ceuk pikirna, aing téh lalaki. Piraku hayoh baé cicing diirik ku awéwé pantar pamajikanana. Sugan kudu dilawanan deui ku talajak burung. Kapalang édan.
Trét nulis, dina triplék panto baé, handapeun keretas. Siga budak sakola nu tutulisan dina WC. “Dalah mun aya talak saparapat gé, najis aing méré!”
Gejlig, abur-aburan deui.
Dina keur ngaberung kitu, dibéréan hayang ngalongok si beungeut sepa. Waktu keur hadé poéna, pasosoré, ngahajakeun manéhna nganjang ka imah nomer 32 di jalan sakadang kuya. Tapi bet combrék. Diketrok sababaraha kali taya nu muka panto. Hordéng kamarna rékép pisan.
Nu kaluar téh kalah ‘Nining Méida’, tatangga kamarna téa. Cenah, “Tos angkat, A. Tadi tabuh tilu. Susul wé atuh ka ditu!”
“Kulan?” tangtu baé manéhna rungah-ringeuh. “Kedah disusul ka mana kitu?”
Giliran Ceu ‘Nining’ nu kerung, “Manawi téh apal. Biasa wé di Pitaloka. Da sok di dinya apan!”
Teu réa carita, gancang amitan, bisi ditanya nu lain-lain ongkoh. Da sigana ku éta awéwé téh manéhna disangka ‘salakina’ si beungeut sepa baé. Sajajalan dikalangkangan ku pikiran-pikiran ahéng. Pitaloka! Saha nu teu apal ka éta bar, tempat nu kungsi ngageunjleungkeun jalma sakota. Apan di dinya walikota jeung sobatna, anggota déwan, kungsi karajia nu anak buahna sorangan nu ngayakeun operasi yustisia. Kaambeu ku wartawan Métro, digegedékeun. Nepi ka aya isu rék diayakeun pilkada ulang. Tapi kasusna kaburu kasilep ku kasus korupsi Kepala Polresta nu sakompét daun jeung koruptor Bank Binangkit, nu muncul heuleut saminggu ti saprak walikota karajia.
Sabada tatanya, enya wé si beungeut pias téh kapanggih keur gogoléran di kamar ganti nu teu béda jeung gudang. Keur guntreng jeung batur-baturna nu ngagareulis dina euteung nu tingjareblag némpél méh di sakuriling témbok. Ku satpam dijajapkeun ka dinya téh.
“Va, Mél, kalaluar heula nya. Hayang ngobrol jeung si Aa,” ceuk si beungeut sepa.
Babaturanana mésem bari kalaluar. Tina dilakna kaciri teu bisa kakolomkeun awéwé nu saroléh. Tapi haténa ngagerentes, nuhun Gusti, salira geus nyiptakeun mahluk nu sakitu gareulisna.
Sanggeus lila tingharuleng, si beungeut sepa nu ngamimitian nyarita, “Kunaon Aa ka dieu?” beungeutna angger sepa, kanyos, ngan keureutanana baé anu rada nyari téh. “Apal ti saha?”
Manéhna ukur imut. “Ka sakadang kuya heula tadi téh. Dituduhkeun ka dieu. Panasaran, hayang nyusul. Tapi punten bisi ngaganggu. Ehm… sanés, sanés badé nagih hutang!”
Si beungeut sepa bisa kénéh nyikikik, bari neuteup anteb pisan. Siga teu inget mun manéhna keur gering. Diukna ngésér, pagégéyé, bari teu asa-asa ngaranggeum ramo lalaki nu karék dua kali tepung jeung harita. Sirahna antukna di sampaykeun na taktak nu ngalongokna.
BEREKAH, teu kungsi rambisak-rambisak acan, waktu suster ngabéjaan yén si beungeut sepa geus euweuh dikieuna téh. Manéhna ukur tungkul nguyung. Atuh waktu jajap ka kuburan, kitu baé, guyub jeung batur. Teu ieuh nenggangkeun manéh. Keur gé kabéh nu jajap siga sahinasna baé. Bororaah témbong kaleleban, dalah ngarasa sungkawa gé sigana biheung. Siga ukur hayang némbongkeun sarat kalumrahan, yén piraku nu rék dipendem euweuh nu ngiringkeun-ngiringkeun acan. Baju hideung nu diparakéna gé, siga sarat formal, teu béda jeung nu rék kaondangan kudu dibatik atawa dikabaya. Ku alatan éta, mun téa manéhna ngabédakeun manéh téh, boa matak hémeng batur. Meureun pada nanya di jero haténa, nya saha meureun manéhna téh?
Carana ngubur si jenat gé nya kitu baé. Asal cumpon sarat jeung kawajiban nu hirup. Bérés. Euweuh nu nyengceurikan atawa kanyenyerian. Euweuh nu jajap ku kekecapan panganggeusan. Sanggeus ngawurkeun kekembangan, bring baé marulang. Teu nogéncang henteu nineung.
Enya manéhna rada mandeurikeun manéh, tapi da teu katutuluyan. Sanggeus nempo yén éta kuburan pantes disebut kuburan jelema, manéhna gé tuluy lunta. Ngan henteu laju balik, boh ka imah indungna, boh ka imahna sorangan, atawa ka warung Unah tempat nangkringna. Ngaléosna ka blok séjén astana. Aya kuburan anu sok katempo agréng ti sisi jalan, tur geus lila jadi kapanasaran manéhna mun pareng ngaliwat ka dinya, nya kuburan saha éta.
Semet panasaran. Da teu ilahar jelema panasaran ku kuburan tuluy ngahaja datang ngimeutan. Mun ayeuna ku manéhna ngahaja dilongok, pédah baé kagok aya di astana, sakalian hayang anteng ngalamun. Mun di imah indungna tangtu digambréng. Mun di warung Unah tangtu diseungseurikeun. Ari di imahna sorangan, asa betah kénéh di kuburan.
Éta kuburan téh sigana kuburan jelema beunghar, da marmerna sakitu gugurilapanana. Disaungan linduh pisan. Kuburan kembar, sarua marmerna, saru wangunna, saru gedéna, ngajajar siga meunang merenahkeun rapih pisan. Nu béda téh ngaranna. Nu hiji, H. Nugraha Alamsyah, lahir 1924, wafat 1992. Nu kéncaeunana, Hj. Saonah Nugraha, lahir 1930, wafat 1992.
Manéhna nyureng, niténan bulan maraotna éta dua jalma. Ukur béda sabulan horénganan. Nu lalaki Oktober, nu awéwé Nopémber. Boa salaki pamajikan. Nilik kana ngaranna mah teu mustahil. Mun kitu téh, salaki-pamajikan nu bagja, bisa mulang ka kalanggengan patutur-tutur. Loba contona apan, salaki-pamajikan nu hirupna runtut raut, maotna sok patutur-tutur, da nu hiji sok kaleleban mun pasanganana ninggal.
Teu karasa manéhna imut leutik.
Paingan mun ditingali ti sisi jalan éta kuburan siga komaraan, da meureun nu ngeusianana gé, pantesna, jalam-jalma nu kungsi bagja hirupna. Jeung tangtuna rundayanana gé jarugala, da piraku nu masakat mah ngahajakeun ngawangun kuburan sakitu agréngna.
Rada lila manéhna di dinya, ngadon kulantang-kulinting ukur niténan kuburan batur. Bari sakapaeung-sakapeung jol timbul pikiran, lamun manéhna maot nya rék siga kumaha kuburanana. Da geuning siga euweuh jelema nu nyaah jeung nineung ka manéhna. Dalah indung bapana gé geus nganggap manéhna jelema sésa.
Boa nasibna bakal siga Éla, widadari ti Pitaloka. Sanajan bisa jadi manéhna rundayan jelema aya – apan salakina gé pagawé Pémda cenah – lebah maot mah ning cuang-cieung euweuh nu mikatineung. Ku saréréa pada nganggap runtah nu taya hargana. Tong boro ku salakina – nu béjana kungsi ‘dikeureut’ mindo ku Éla lantaran nyimpen nu ngora, nepi ka bubulanan ngerem di penjara – dalah kulawargana gé embung apal kumaha hirupna. Ukur batur-baturna di Pitaloka nu daék ngarawatan.
Peutingna manéhna huleng jentul di kamar plét, di jalan sakadang kuya nomer 32. Ngumpul-ngumpul barang titinggal almarhumah, da meureun kudu dibérésan. Kamarna tangtuna rék diséwakeun deui ka nu séjén. Manéhna nu katempuhan kudu ngabérésanana. Da geuning babaturanana siga embung riweuh, cukup masrahkeun ka manéhna nu saenyana ukur katempuhan baé, alatan kungsi nulungan di satengahing jalan. Leuwihna téh meureun, kungsi popoéan marengan di rumah sakit, waktu Éla sakarat.
Bosén huleng jentul, tuluy sabisa-bisa bébérés kamar. Ngumbahan wawadahan, mérésan papakéan, ngepél, naon ku hanteu. Sabada nganggap euweuh deui nu bisa dipigawé, tuluy keketrok ka kamar ‘Nining Méida’ – horéng ngaranna téh Sévi cenah – bébéja rék balik heula, bari rék ngabéjaan yén barang-barang Éla nu bareurat mah rék isukan baé dibawana. Nu digémbol jeung dikardusan harita mah ukur papakéan jeung barang-barang kolontongan.
Tapi kamar tatangga siga nu simpé. Karék sanggeus tilu kali diketrokan, nu ngeusianana ngelol dina panto. “Punten, nuju kagok!” pokna. Témbong matana nu cureuleuk rada beueus.
“Nuju naon kitu?”
Sajongjongan mah kalah ngabetem. Tapi teu burung ngajawab, “Diajar solat!”
Bet jorojoy aya niat mawa barang-barang Éla ka imahna. Peuting-peuting gé ngahaja balik. Hareupeun panto imahna manéhna ngajengjen, barang mireungeuh panto geus racét pinuh ku cocorétan. Teu ieuh hayang macaan.
Nepi ka janari leutik mah manéhna nyileuk baé bari melong gémbolan jeung kardus nu diringkid ti kamar Éla. Éta babawaan téh jadi nunggelis di rohangan tengah da ampir kabéh parabot di imahna geus teu nyésa, duka dikamanakeun ku pamajikanana. Ukur ukulélé nu senarna kari dua, ngagolér di tengah imah. Pamajikanana siga hayang nyindiran, mun harta hiji-hijina ti manéhna mah ukur éta barang, nu unggal waktu sok dipaké gegembréngan.
“Lagu Él-nadom téa ning….,” dumadakan kapireng deui haréwos Éla, waktu hiji peuting manéhna maturan si beungeut kapas di rumah sakit. “Anak adam….!” sorana haroshos.
Ukulélé nu ngagolér di tengah imah ku manéhna dirongkong. Senar nu dua disurup-surupkeun. Tapina, manéhna teu laju ngalagukeun pupujian Anak Adam ti Él-nadom, da cimatana kaburu ngeclak kana watangan.***